Organizacje pozarządowe, aby efektywnie działać, mogą wynajmować swoje nieruchomości innym podmiotom. Dochody z najmu mogą wspierać ich działalność statutową, ale sposób, w jaki zostaną zakwalifikowane, zależy od celu najmu i jego charakteru. Nieprawidłowe przyporządkowanie takich przychodów może skutkować konsekwencjami podatkowymi i prawnymi. W tym artykule wyjaśniamy, jak zakwalifikować dochody z najmu i jakie obowiązki wiążą się z poszczególnymi rozwiązaniami.
1. Działalność statutowa odpłatna
Jeśli wynajem lokalu mieści się w celach statutowych organizacji (np. promowanie działalności kulturalnej, wspieranie działań edukacyjnych itp.), a najem jest realizowany na zasadach odpłatności, to można go zakwalifikować jako działalność statutową odpłatną.
Warunkiem jest, aby wynajem nie generował zysku dla organizacji – opłaty od najemców powinny pokrywać tylko koszty związane z utrzymaniem i udostępnieniem lokalu.
Przykład: Organizacja prowadzi działalność edukacyjną i wynajmuje część swojego lokalu na organizację warsztatów, która wpisuje się w realizację jej celów statutowych. Czynsz pokrywa koszty utrzymania lokalu, ale nie generuje zysku.
Obowiązki organizacji:
- Nie ma potrzeby rejestracji działalności gospodarczej.
- Dochody z takiej działalności mogą korzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT, jeśli zostaną przeznaczone na cele statutowe.
- Wynajem podlega opodatkowaniu VAT, chyba że organizacja korzysta ze zwolnienia ze względu na próg 200 000 zł obrotu lub korzysta ze zwolnienia ze względu na zwolnienie przedmiotowe (wynajem na cele mieszkaniowe – art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT).
2. Działalność gospodarcza
Jeśli wynajem lokalu ma charakter komercyjny, a dochody z najmu nie są bezpośrednio związane z realizacją celów statutowych, należy go zakwalifikować jako działalność gospodarczą. Dotyczy to sytuacji, gdy organizacja wynajmuje lokal do celów niezwiązanych z jej własną działalnością statutową.
Dochody z najmu mogą zostać uznane za działalność gospodarczą, nawet jeżeli działalność ta wpisuje się w cele statutowe organizacji jeżeli czynsz jest tak skalkulowany, że generuje zysk.
Przykład: Stowarzyszenie wynajmuje lokal firmie na biuro. Dochód z najmu jest przeznaczany na działalność statutową, ale sam wynajem nie wpisuje się w realizację tych celów.
Obowiązki organizacji:
- Organizacja musi zarejestrować działalność gospodarczą i prowadzić dla niej odrębną ewidencję księgową.
- Dochody z takiej działalności mogą korzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT, jeśli zostaną przeznaczone na cele statutowe.
- Wynajem podlega VAT, chyba że organizacja korzysta ze zwolnienia ze względu na próg 200 000 zł obrotu lub korzysta ze zwolnienia ze względu na zwolnienie przedmiotowe (wynajem na cele mieszkaniowe – art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT).
Podsumowanie
Prawidłowa kwalifikacja dochodów z najmu przez organizację pozarządową zależy od celu wynajmu i jego charakteru. Wynajem wspierający cele statutowe można zaliczyć do działalności odpłatnej statutowej, a komercyjny – do działalności gospodarczej, wymagającej rejestracji. W obu przypadkach dochody mogą korzystać ze zwolnienia z CIT, jeśli są przeznaczone na cele statutowe, a VAT obowiązuje, chyba że organizacja mieści się w limicie 200 000 zł obrotu lub wynajem dotyczy celów mieszkaniowych. Warto zadbać o właściwe rozdzielenie i dokumentowanie obu rodzajów działalności.
O autorze:
Paulina Szulc jest kwalifikowanym doradcą podatkowym i specjalistką w dziedzinie podatku dochodowego od osób prawnych. Oferuje szeroką wiedzę oraz umiejętność interpretacji przepisów prawa, co jest kluczowe w prawidłowym i terminowym wypełnianiu obowiązków podatkowych. Jest współtwórczynią kursów dotyczących opodatkowania organizacji pozarządowych, w których łączy swoją wiedzę z praktycznym podejściem do kwestii podatkowych.
