Polskie prawo podatkowe oferuje organizacjom pozarządowym liczne preferencje, które wspierają ich działalność i ułatwiają efektywne zarządzanie finansami. O ile wiele mówi się o zwolnieniu dochodów przeznaczonych na cele statutowe, to równie istotne jest zwolnienie wynikające z samego źródła dochodu. Dotacje publiczne, składki członkowskie czy środki z międzynarodowej pomocy mogą w niektórych przypadkach być całkowicie zwolnione z opodatkowania, niezależnie od celu ich wydatkowania. W niniejszym artykule przybliżamy zasady stosowania tego typu zwolnienia oraz przedstawiamy przykład jego zastosowania w praktyce.
1. Podstawy prawne zwolnienia
Zwolnienie z CIT w odniesieniu do źródła dochodu jest przewidziane w art. 17 ustawy o CIT. Najważniejsze przepisy regulujące tę kwestię to:
- Art. 17 ust. 1 pkt 23 ustawy o CIT – zwalnia z podatku dochody uzyskane z dotacji otrzymanych z budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego, a także środki pochodzące z bezzwrotnej pomocy międzynarodowej
- Art. 17 ust. 1 pkt 40 ustawy o CIT – dotyczy zwolnienia składek członkowskich, które nie muszą być przeznaczone na cele statutowe ale jednocześnie nie mogą być wykorzystywane na działalność gospodarczą.
- Art. 17 ust. 1 pkt 47 i 48 ustawy o CIT – odnosi się do dochodów uzyskanych od agencji rządowych lub międzynarodowych instytucji finansowych, jeśli otrzymały one środki na ten cel z budżetu państwa.
2. Zakres zwolnienia
Dochody ze wskazanych źródeł są zwolnione z podatku dochodowego bez względu na sposób ich wydatkowania. W przypadku dotacji sfinansowanych ze środków publicznych (np. budżet państwa) kluczowe jest to, że środki te są zwolnione z CIT w momencie ich uzyskania, a wydatki sfinansowane z tych środków nie mają wpływu na kalkulację dochodu opodatkowanego czy zwolnionego. Innymi słowy należy je pominąć przy wypełnianiu deklaracji CIT-8, gdzie zostanie wykazany jedynie przychód równy dochodowi, który następnie zostanie zwolniony z opodatkowania.
Dochody ze składek członkowskich również mogą być zwolnione, o ile nie zostaną przeznaczone na działalność gospodarczą.
3. Przykład zastosowania zwolnienia
Fundacja XYZ otrzymała w 2024 roku dotację z budżetu państwa w wysokości 100 000 zł. Środki te zostały przeznaczone na:
- wydatki statutowe – 50 000 zł,
- koszty sądowe – 5 000 zł,
- wpłaty na PFRON – 10 000 zł.
Pozostała kwota, w wysokości 35 000 zł, nie została jeszcze wydatkowana do końca roku podatkowego. W tym przypadku, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 23 ustawy o CIT, cała kwota dotacji (100 000 zł) jest zwolniona z podatku dochodowego, ponieważ dochody pochodzące z dotacji publicznych są zwolnione bez względu na sposób ich wydatkowania.
W deklaracji CIT-8 Fundacja XYZ powinna wykazać:
- Całą kwotę dotacji (100 000 zł) jako przychód w części przeznaczonej na cele zwolnione – w załączniku CIT-8/O (sekcja dotycząca dochodów zwolnionych).
- Niewydatkowaną kwotę (35 000 zł) w części dotyczącej dochodów pozostałych do wydatkowania, przeznaczonych na cele statutowe. Ta kwota również powinna znaleźć się w załączniku CIT-8/O jako dochód deklarowany do przeznaczenia na cele statutowe w przyszłych okresach.
Organizacja niewydatkowaną kwotę może wykorzystać do sfinansowania wydatków w kolejnych okresach. Wydatki pokryte z dochodów z lat ubiegłych nie będą wpływały na kwoty wskazane w zeznaniu za rok, w którym zostały dokonane, ponieważ dochód ten został już wykazany jako zwolniony w deklaracji za lata poprzednie.
Wnioski
Zwolnienie z CIT ze względu na źródło dochodu stanowi istotne uzupełnienie zwolnienia uzależnionego od przeznaczenia dochodu na cele statutowe. Organizacje pozarządowe powinny pamiętać, że oba te rozwiązania mogą być stosowane równolegle. Kluczowe jest jednak zachowanie staranności w dokumentowaniu zarówno pochodzenia środków, jak i ich wykorzystania. Taka świadomość przepisów wspiera przejrzystość działań organizacji oraz pozwala w pełni korzystać z przysługujących im ulg podatkowych.
O autorze:
Paulina Szulc jest kwalifikowanym doradcą podatkowym i specjalistką w dziedzinie podatku dochodowego od osób prawnych. Oferuje szeroką wiedzę oraz umiejętność interpretacji przepisów prawa, co jest kluczowe w prawidłowym i terminowym wypełnianiu obowiązków podatkowych. Jest współtwórczynią kursów dotyczących opodatkowania organizacji pozarządowych, w których łączy swoją wiedzę z praktycznym podejściem do kwestii podatkowych.
