Rozwiązanie stosunku pracy to kluczowy moment zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy. Proces ten powinien być przeprowadzony zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa pracy oraz w sposób profesjonalny i szanujący obie strony. Kodeks pracy wyróżnia kilka sposobów zakończenia stosunku pracy. W niniejszym artykule przedstawiamy najważniejsze informacje z nimi związane.
- Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron
Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron może być zastosowane do każdego rodzaju umów. Porozumienie określa termin, z którego upływem umowa zostaje rozwiązana, natomiast w przypadku jego braku powstaje domniemanie, że umowa zakończyła się z dniem zawarcia porozumienia. Ten rodzaj zakończenia stosunku pracy jest najbardziej elastyczny, ale też dogodny dla obu stron, ponieważ opiera się na wzajemnych ustaleniach pracodawcy i pracownika. Skoro porozumienie jest wynikiem zgody, nie ma konieczności uzasadniania tej decyzji.
- Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem
Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem może zostać zainicjowane zarówno przez pracodawcę, jak i pracownika. Stosunek pracy ulega zakończeniu po upływie okresu wypowiedzenia, który jest zależny od rodzaju umowy.
W przypadku umowy na okres próbny, okres wypowiedzenia wynosi:
- 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni;
- 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie;
- 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
Okres wypowiedzenia umowy na czas określony oraz na czas nieokreślony uzależniony jest z kolei od długości stażu pracy u danego pracodawcy i wynosi:
- 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
- 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
- 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
- Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia możemy podzielić na trzy grupy: wypowiedzenie przez pracodawcę z winy pracownika, wypowiedzenie przez pracodawcę bez winy pracownika oraz wypowiedzenie przez pracownika.
Wypowiedzenie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika
Zwane potocznie zwolnieniem dyscyplinarnym, może nastąpić, gdy:
- pracownik dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych.
- pracownik w czasie trwania umowy o pracę, popełnił przestępstwo, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo to jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem.
- pracownik w sposób zawiniony utraci uprawnienia konieczne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Wypowiedzenie umowy o pracę bez wypowiedzenia bez winy pracownika
Występuje wówczas, jeżeli spełniona zostanie jedna z poniższych przesłanek:
1) jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:
a) dłużej niż 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy lub
b) dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową.
2) w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn, trwającej dłużej niż 1 miesiąc.
Rozwiązanie bez wypowiedzenia przez pracownika
Jest możliwe w następujących przypadkach:
- wydane zostanie orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe.
- pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika.
- Upływ czasu, na jaki była zawarta
Rozwiązanie umowy w wyniku upływu czasu dotyczy umów na okres próbny oraz na czas określony. Nie wymaga składania dodatkowych oświadczeń, ponieważ wola stron o terminie zakończenia stosunku pracy wyrażona została w dniu jego nawiązania. Jeżeli natomiast strony przed upływem okresu, na jaki umowa została zawarta, wyrażą wolę przedłużenia trwania stosunku pracy, aneks traktuje się jak nową umowę o pracę.
O autorze:
Elżbieta Żołna – adwokat, Członek Okręgowej Rady Adwokackiej w Rzeszowie. Prowadzi własną kancelarię adwokacką, świadcząc kompleksową pomoc osobom fizycznym oraz prawnym w sprawach gospodarczych, rejestrowych, prawa pracy, karnych oraz administracyjnych.
